Mamata Sindhutai Sapakal – आज पाहणार या लेखात सिंधुताईंचा वारसा पुढे नेणाऱ्या ममता संकपाळ यांचा प्रवास पाहणार आहोत. सिंधुताई संकपाळ नंतर ममता सिंधुताई संकपाळ चालवत आहेत त्यांचे आश्रम. सिंधुताई सांकपाळ एक आदर्श व्यक्तिमत्त्व म्हणून ओळखल्या जातात. त्या समाजातील गरजू, अनाथ आणि दुर्बल लोकांसाठी समर्पितपणे काम करतात. त्यांचे मुख्य कार्य अनाथ मुलांना आधार देणे, त्यांचे संगोपन करणे, शिक्षणाची व्यवस्था करणे आणि त्यांना समाजात सन्मानाने जगण्यास सक्षम बनवणे आहे.
सिंधुताई सपकाळ
त्यांनी अनेक अनाथ आश्रम स्थापन केले आहेत, जिथे हजारो मुलांना आधार मिळाला आहे. सिंधुताईंना “अनाथांची माय” म्हणून ओळखले जाते. त्यांचे जीवन समर्पण आणि त्याग यांचे आदर्श उदाहरण आहे. त्यांच्या कार्यामुळे त्यांनी अनेक राष्ट्रीय व आंतरराष्ट्रीय पुरस्कार प्राप्त केले आहेत. हो, सिंधुताई साठ्ये (माई) यांच्या निधनानंतर त्यांची मुलगी ममता साठ्ये यांनी आश्रमाची सर्व जबाबदारी स्वीकारली. ममताताईंनी त्यांच्या आईच्या सामाजिक कार्याची परंपरा पुढे चालवत, अनाथ मुलांच्या संगोपनासाठी आपले आयुष्य समर्पित केले आहे.ममता ताई ची टीम संस्था अडचिणीचा डोंगर उभा आहे सिंधुताई सपकाळ (ममता ताई) यांचं योगदान अनाथ मुलांच्या पुनर्वसनासाठी अत्यंत मोलाचं आहे. त्यांच्या विविध संस्थांनी अनेक अनाथांना नवीन जीवन दिलं आहे. सिंधुताईंच्या नावाने स्थापन झालेल्या आणि त्या चालवलेल्या प्रमुख 5 संस्था खालीलप्रमाणे आहेत:
प्रमुख 5 संस्था
Mamata Sindhutai Sapakal.
1. संज्योती बालनिकेतन (पुणे)
अनाथ मुलांसाठी आश्रयस्थान आणि शिक्षणाची सोय करणारी संस्था.
2. सपकाळ अनाथ बालाश्रम (मधेगाव, वर्धा)
ग्रामीण भागातील अनाथ मुलांसाठी हे केंद्र कार्यरत आहे.
3. गोपिका गृहनिर्माण संस्था (पुणे)
महिलांसाठी विशेषतः विधवा आणि निराधार महिलांसाठी पुनर्वसन केंद्र.
4. ममता बालसदन (सासवड, पुणे)
बालकल्याणासाठी कार्यरत संस्था.
5. गुरुकुल अनाथाश्रम (वर्धा)
मुलांसाठी शिक्षण आणि चांगल्या जीवनशैलीसाठी सुविधा उपलब्ध करून देणारी संस्था.
या संस्थांद्वारे सिंधुताई यांनी हजारो अनाथ मुलांना जीवन जगण्याची दिशा दिली आहे. त्यांचं कार्य प्रेरणादायी आहे आणि सामाजिक सेवेसाठी आदर्श मानलं जातं.
ममताताई देखील आपल्या आईप्रमाणेच अनाथ मुलांना शिक्षण, आधार, आणि मार्गदर्शन देण्याचे काम अत्यंत जबाबदारीने करत आहेत. त्यांच्या कुटुंबाने एकत्रितपणे सिंधुताईंनी उभ्या केलेल्या कार्याला पुढे नेण्याचे ध्येय ठेवले आहे.सिंधुताई संकपाळ गेल्यावर ममता ताई ची पायाखालची जमीन सरकली,राशन व्यवस्था संस्था तील मुलीची लग्न लावतो तेव्हा मुलाच्या घरात जाऊन चौकशी करतात मगच मुलगीचे लग्न केल जात.सरकारी अनुदान नाही जास्त मिळत अंशत निधी मिळतो एका मुलाचा खर्च 4500 rs होतो तेवढा काय पुरत नाही कमी पडते,आई गेल्या पासून खूप संघर्ष आहे,ममता ताई ह्या नाच सगळे संस्था चालवायला हवे लोक येतात जातात
पण पाहिजे तेवढी मदत होत नाही,माई म्हणायच्या भाषण नाही तर राशन नाही म्हणायच्या हवी तशी ह्या दिवाळी ला झाली नाही,थोडेच लोक येऊन गेले तेव्हा कोठे तरी माई नसल्याच जाणवले,नंतर नंतर मी तिला लहान बाळासारखं संभाळलं माई माझ्याकडे होती तेव्हा मला खूप बरे वाटले,त्या वेळी मी माईला प्रश्न केला आई तुला माझी आठवण येय नाही का त्या वेळी माईने सांगितलं मी तुला कश्विनीच्या पिल्ला सारखं वाढवाल आहे,नजरेने वाढवाल आहे, सिंधुताई सपकाळ यांचं कार्य खूप मोठं होतं, आणि त्यांच्या जाण्यानंतरही त्यांचा वारसा पुढे नेण्याचं कार्य ममता ताईंनी (सिंधुताईंच्या मुली) पुढे सुरू ठेवलं आहे. ममता ताईंनी माईंच्या स्मरणार्थ त्यांच्या कार्याचं प्रतीक म्हणून सिंधुताईंचा पुतळा उभारण्याची जबाबदारी घेतली होती.
हा पुतळा त्यांच्या जीवनातील प्रेरणादायी कार्याचं स्मरण ठेवण्यासाठी आणि त्यांच्या सामाजिक योगदानाचा गौरव करण्यासाठी बनवला गेला. पुतळा उभारल्याने सिंधुताईंच्या कार्याची आठवण नवीन पिढ्यांना होत राहील, आणि त्यांच्या विचारांनुसार समाजसेवेचा वारसा चालू ठेवण्यासाठी प्रोत्साहन मिळेल.
सिंधुताईंच्या मुलांनी आणि संस्थांनीही यामध्ये महत्त्वाची भूमिका बजावली असून, हा पुतळा त्यांच्या असीम प्रेमाचा आणि त्यागाचा आदर व्यक्त करतो. सिंधुताई सपकाळ यांच्या निधनानंतर त्यांच्या वारसा चालवण्यासाठी आणि सामाजिक कामांमध्ये सातत्य ठेवण्यासाठी अनेक अडचणी उभ्या राहिल्या.
सिंधुताई सपकाळ यांच्या निधनानंतर अनेक अडचणी उभ्या राहिल्या.
1. नेतृत्वाची कमतरता
सिंधुताई सपकाळ यांचे व्यक्तिमत्त्व आणि कार्य हे अनाथ मुलांसाठी मोठे आधार होते. त्यांच्या जाण्यानंतर त्या संस्थांसाठी आणि मुलांसाठी एक मोठं पोकळी निर्माण झाली.
2. आर्थिक समस्या
सिंधुताईंच्या संपर्कांमुळे आणि त्यांच्या नावलौकिकामुळे संस्थांना आर्थिक मदत मिळत असे. त्यांच्या अनुपस्थितीत निधी गोळा करण्याचं काम कठीण झालं.
3. संस्थांची जबाबदारी
सिंधुताईंच्या देखरेखीखाली चालणाऱ्या अनेक संस्थांना व्यवस्थापनाच्या दृष्टीने अडचणी आल्या. या संस्थांना योग्य दिशा देण्यासाठी समर्पित नेतृत्वाची गरज भासली.
4. मुलांचं मानसिक स्वास्थ्य
सिंधुताई अनाथ मुलांसाठी आईसारख्या होत्या. त्यांच्या जाण्यानंतर मुलांना मानसिक धक्का बसला आणि त्यांचं सांभाळ करणं मोठं आव्हान ठरलं.
5. सामाजिक आधार कमी होणे
सिंधुताईंच्या व्यक्तिमत्त्वामुळे समाजातून त्यांना मोठा पाठिंबा मिळत असे. त्यांच्या अनुपस्थितीत काही ठिकाणी समाजाच्या सहकार्याचा अभाव जाणवला.
6. कामांचा विस्तार
सिंधुताईंच्या विविध उपक्रमांना सातत्याने वाढवण्याची गरज होती. त्यासाठी नवीन लोकांना जोडणं आणि कामांची जबाबदारी योग्य लोकांना सोपवणं कठीण ठरलं.
ममता ताईंनी उचललेली पावलं.
ममता ताईंनी या अडचणींवर मात करण्यासाठी पुढाकार घेतला आणि संस्थांची धुरा सांभाळली. त्यांनी:
मुलांसाठी सिंधुताईंच्या प्रेमाची उणीव भासू न देता त्यांना सांभाळलं.
निधी उभारणीसाठी प्रयत्न केले.
सिंधुताईंच्या कार्याचा वारसा चालवण्यासाठी समाजात जनजागृती केली.
या सगळ्यामुळे, जरी अडचणींना तोंड द्यावं लागलं तरी सिंधुताईंचं कार्य आजही चालू आहे, आणि त्यांच्या विचारांचा वारसा पिढ्यानपिढ्या प्रेरणा देत राहील. हो, ममता ताईंना “अनाथ” हा शब्द अजिबात आवडत नाही, आणि यामागचं कारण अतिशय भावनिक आणि प्रेरणादायी आहे. सिंधुताई सपकाळ यांच्यासारख्याच, ममता ताईंनाही वाटतं की कोणीच खऱ्या अर्थाने अनाथ नसतं, कारण समाजात त्यांना स्वीकारणारे, आधार देणारे लोक नेहमी असतात.
ममता ताईंनी अनाथ शब्दाविषयी मांडलेले विचार:
1. मुलांसाठी आईचं स्थान:
सिंधुताईंप्रमाणेच ममता ताईंनीही स्वतःला त्या मुलांची आई मानलं आहे. त्यांच्या मते, जर आई आहे, तर मुलं “अनाथ” कशी असतील?
2. शब्दाचा नकारात्मक प्रभाव:
“अनाथ” शब्द मुलांच्या मनावर नकारात्मक परिणाम करतो. हा शब्द त्यांना असुरक्षिततेची जाणीव करून देतो. ममता ताईंना हा शब्द वापरण्यापेक्षा त्यांना “माझी मुलं” किंवा “संस्थेची मुलं” असं म्हणणं जास्त जवळचं वाटतं.
3. प्रेम आणि आधाराचं महत्त्व:
त्या म्हणतात की, प्रेम आणि आधाराने कुठलाही माणूस एकटं किंवा अनाथ राहत नाही. समाजातील प्रत्येक व्यक्तीने अशीच भावना ठेवली पाहिजे.
4. सकारात्मक दृष्टिकोन:
ममता ताईंना वाटतं की, “अनाथ” ऐवजी सकारात्मक शब्द वापरल्याने मुलांमध्ये आत्मविश्वास वाढतो आणि ते स्वतःला समाजाचा भाग मानू लागतात.
सिंधुताईंच्या कार्याचा वारसा पुढे नेताना ममता ताईंनीही हा दृष्टिकोन स्वीकारला आहे आणि समाजालाही हे शिकवलं आहे की, प्रत्येक मूल “आपलं” आहे. त्यामुळेच त्या या शब्दाचा वापर टाळतात आणि प्रत्येक मूलाला प्रेम, आधार, आणि कुटुंबाचा भाव देतात. “येते जावे” ही सिंधुताई सपकाळ यांची एक महत्त्वाची संस्था आहे, जी अनाथ मुलांसाठी जीवनसंजीवनी ठरली आहे. जर तुम्हाला या संस्थेला भेट द्यायची असेल, तर तुमच्या भेटीचा हेतू स्पष्ट करून संस्थेशी आधी संपर्क साधावा.
“येते जावे” संस्थेबद्दल:
Mamata Sindhutai Sapakal.
स्थान: ही संस्था पुणे जिल्ह्यात सासवड येथे आहे.
उद्देश: अनाथ मुलांना आधार देणे, शिक्षण, पुनर्वसन, आणि त्यांना चांगलं आयुष्य मिळवून देण्यासाठी सर्वतोपरी प्रयत्न करणे.
वैशिष्ट्य: “येते जावे” म्हणजे, प्रत्येकजण या संस्थेला भेट देऊन मुलांशी संवाद साधू शकतो आणि त्यांना आधार देऊ शकतो.
संस्थेला भेट देण्यासाठी पुढील पायऱ्या घ्या:
1. संपर्क साधा:
संस्थेच्या अधिकृत संपर्क क्रमांक किंवा ईमेल आयडीवर फोन करून भेटीसाठी वेळ निश्चित करा.
2. भेटीसाठी तयारी:
तुम्हाला मुलांसाठी काही साहित्य (खाद्यपदार्थ, कपडे, शिक्षण साहित्य) द्यायचं असल्यास संस्थेशी आधी याबाबत चर्चा करा.
3. संवाद साधा:
भेटीदरम्यान मुलांशी संवाद साधा. त्यांच्याशी वेळ घालवा, त्यांना खेळवा, आणि त्यांच्या गरजा समजून घेण्याचा प्रयत्न करा.
4. दान करण्याची इच्छा असल्यास:
संस्थेच्या अधिकृत खात्यावर आर्थिक मदत करावी.
“येते जावे” संस्थेचा पत्ता:
सिंधुताई सपकाळ अनाथालय – येते जावे, सासवड, पुणे, महाराष्ट्र.
(अधिकृत पत्ता व संपर्क माहिती मिळवण्यासाठी तुम्ही संस्थेशी थेट संपर्क साधू शकता.)
सिंधुताईंच्या संस्थांना भेट देणे म्हणजे त्यांच्या महान कार्याला पाठिंबा देणे. त्यामुळे, कृपया ही भेट प्रेम आणि संवेदनशीलतेने घ्या. हो, सिंधुताई सपकाळ यांची सर्व संस्थांची धुरा ममता ताई संकपाळ आणि त्यांच्या टीमने उचलली आहे, आणि त्या संस्थांना सातत्याने पुढे चालवण्याचं काम सुरू आहे. ममता ताई यांनी आपल्या आईचा (सिंधुताईंचा) वारसा चालवण्याचा संकल्प केला आहे. त्या मुलांच्या पुनर्वसनासाठी आणि त्यांच्या उज्ज्वल भविष्यासाठी संपूर्णपणे समर्पित आहेत.
संस्था पुढे चालू ठेवण्यासाठी घेतलेले उपाय:
1. प्रबळ नेतृत्व:
ममता ताईंनी संस्थेचं नेतृत्व स्वीकारलं आहे. त्या मुलांशी अगदी आईसारख्याच प्रेमाने वागतात आणि त्यांची काळजी घेतात.
2. सामाजिक पाठबळ:
सिंधुताईंच्या कार्याने प्रेरित होऊन अनेक दानशूर व्यक्ती, संस्था, आणि स्वयंसेवक ममता ताईंना पाठिंबा देत आहेत.
3. आर्थिक स्थैर्य:
निधी उभारणीसाठी ममता ताईंनी विशेष मोहीम राबवल्या आहेत. डोनेशन्स, सामाजिक उपक्रम, आणि इतर स्रोतांच्या माध्यमातून आर्थिक मदतीची व्यवस्था केली जाते.
4. समाजातील सहभाग:
समाजातील लोक, शाळा, महाविद्यालयं, आणि विविध संस्था या मुलांना भेट देऊन त्यांना भावनिक आणि शैक्षणिक आधार देत आहेत.
5. मुलांसाठी योजनांची अंमलबजावणी:
मुलांच्या शिक्षणासाठी विशेष योजना, त्यांचं कौशल्यविकसन, आणि रोजगारक्षम बनवण्यासाठी प्रकल्प राबवले जात आहेत.
6. सिंधुताईंच्या विचारांचा प्रचार:
ममता ताई आणि त्यांच्या टीमने सिंधुताईंच्या विचारांना पसरवण्यासाठी आणि जनजागृतीसाठी विविध कार्यक्रम आयोजित केले आहेत.
भविष्यातील उद्दिष्टं:
संस्थांच्या कार्याचा विस्तार करून जास्त मुलांना आधार देणं.
मुलांच्या शिक्षणावर अधिक लक्ष केंद्रित करणं.
समाजातील दुर्लक्षित घटकांसाठी नवीन प्रकल्प सुरू करणं.
मुलांना स्वावलंबी बनवणं, जेणेकरून ते भविष्यात स्वतःच्या पायावर उभे राहतील.
तुमचं योगदान महत्त्वाचं:
जर तुम्हाला या कार्याला पाठिंबा द्यायचा असेल, तर तुम्ही:
संस्थेला भेट देऊन मुलांशी संवाद साधू शकता.
आर्थिक किंवा शैक्षणिक मदत देऊ शकता.
संस्थेच्या विविध उपक्रमांमध्ये स्वयंसेवक म्हणून सहभागी होऊ शकता.
सिंधुताईंच्या कार्याचा वारसा हा ममता ताईंच्या माध्यमातून अधिक मजबूत होईल आणि ही संस्था निश्चितच पुढेही चालू राहील.
Mamata Sindhutai Sapakal.
हेही वाचा – Hruta Durgule Biography In Marathi.